آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) یک زنجیر گلیکوپروتئینی با وزن ملکولی تقریبی kDa 34 است که فعالیت سرین پروتئازی دارد. PSA از لحاظ ایمونولوژیک اختصاصی بافت پروستات است و از سلول های طبیعی، خوش خیم و سرطانی اپی تلیوم پروستات ترشح می شود. PSA از نظر عملکرد و خواص ایمونو شیمیایی از اسید فسفاتاز پروستاتی مجزا است.
غلظت PSA در سرم بیماران مبتلا به سرطان پروستات، هیپرتروفی پروستاتی خوش خیم و شرایط التهابی مرتبط با جراحی و متاستاز بیماری افزایش می یابد. در حال حاضر، PSA به عنوان مارکر سرمی ارزشمند که از صحت بالایی برخوردار است در تشخیص سرطان پروستات و پایش درمان تومور از طریق جراحی یا سایر درمان ها شناخته شده است.
اساس روش اندازه گیری :
کیت الایزای PSA موجود، براساس سنجش ایمونولوژیکی آنزیمی ساندویچی تهیه شده است. PSA موجود درنمونه ها بعنوان آنتی ژن به دو آنتی بادی زوج اختصاصی خود متصل می گردد. هر دو آنتی بادی از نوع منوکلونال موشی هستند که یکی برروی فاز جامد (چاهک ها) پوشش داده شده است و دیگری به آنزیم HRP متصل شده است. نمونه مورد آزمایش که دارای PSA است، در معرض دو آنتی بادی قرار می گیرد. پس از زمان انکوباسیون، چاهک ها تخلیه شده و شستشو داده می شوند تا آنتی بادی متصل به آنزیم HRP اضافی خارج گردد. سپس به هرچاهک سوبسترای آنزیم اضافه می شود که فعالیت آنزیم بطور مستقیم با غلظت PSA در نمونه ها متناسب است. استانداردهای PSA با غلظت مشخص، همراه با نمونه های مجهول آزمایش می شوند که براساس منحنی استاندارد جذب نور در مقابل غلظت PSA، غلظت نمونه های مجهول بدست می آید.